Από τον μπόγο στο back pack: ένας αιώνας προσφυγικών και μεταναστευτικών μετακινήσεων

Συζητούν οι Ελένη Κυραμαργιού, Όλγα Λαφαζάνη και Μάνος Αυγερίδης

Ο Μάνος Αυγερίδης συνομιλεί με την ιστορικό Ελένη Κυραμαργιού και την κοινωνική γεωγράφο Όλγα Λαφαζάνη για τις προσφυγικές και μεταναστευτικές μετακινήσεις από και προς την Ελλάδα, από το 1922 μέχρι σήμερα, με αφορμή το ερευνητικό έργο «100 memories. Ολοκληρωμένη δράση φυσικής και ψηφιακής τεκμηρίωσης και προβολής της μικρασιατικής προσφυγικής μνήμης» που πραγματοποιείται από το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών με τη σύμπραξη των συνεταιριστικών επιχειρήσεων Sociality και Commonspace. Με σημείο εκκίνησης την ήττα του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία το 1922, η οποία κατέληξε στη μεγαλύτερη προσφυγική μετακίνηση της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, ξετυλίγεται ένα κουβάρι αλλεπάλληλων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών που καθόρισαν τη διαδρομή της χώρας στον 20ό και στον 21ο αιώνα.

Εστιάζοντας σε τέσσερις κομβικές πόλεις-λιμάνια  (Πειραιάς, Βόλος, Θεσσαλονίκη και Χανιά) και σε αντίστοιχες προσφυγικές συνοικίες εντός τους, οι δύο ερευνήτριες μιλούν για τους σταθμούς, τα αντικείμενα, τις γειτονιές, τα σπίτια: για τους μικρούς «ασήμαντους» χώρους της καθημερινότητας στους οποίους καθρεφτίζονται οι μεγάλες και «σημαντικές» ιστορίες των ξεριζωμών, των πολέμων, των πολιτικών συγκρούσεων και των οικονομικών καταστροφών. Καθρεφτίζονται όμως παράλληλα και οι ιστορίες του μόχθου, της ελπίδας και του αγώνα για επιβίωση. Σε μια ανάγνωση που εκκινεί από τους χώρους της καθημερινής ζωής, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες νοηματοδοτούνται ως δρώντα υποκείμενα που μέσα από ατομικές και συλλογικές πρακτικές επιχειρούν να ξαναχτίσουν τις ζωές τους.

   Η  Ιστορία στο Κόκκινο: Μια εκπομπή για το παρελθόν

σε συνεργασία με τα Αρχεία Κοινωνικής Ιστορίας

Επιμέλεια: Ηλίας Νικολακόπουλος

Μουσική επιμέλεια: Θανάσης Μήνας

Οργάνωση παραγωγής: Ιωάννα Βόγλη

Απρίλιος 2022

Ο Stephan Schirmer κατέθεσε στα ΑΣΚΙ το βιβλίο επισκεπτών της Βίλας Heitmann στη Θεσσαλονίκη της περιόδου 1921-1942.

Η κυρία Κοντογιάννη κατέθεσε στα ΑΣΚΙ συμπλήρωμα της συλλογής του Τάκη Κοντογιάννη με πολιτικές και καλλιτεχνικές αφίσες, αντιδικτατορικά έντυπα, τρικ και προκηρύξεις της Μεταπολίτευσης και εκδόσεις του ΚΚΕ.

Ο Βασίλης Βασιλειάδης κατέθεσε στα ΑΣΚΙ συμπλήρωμα της συλλογής του με θεματικό αρχείο αποκομμάτων τύπου.

Βιβλία, αρχειακά τεκμήρια και άλλα έντυπα δώρισαν στα ΑΣΚΙ οι Θεόδωρος Μαλισιάνκος, Δημήτρης Μαυροσκούφης, Ανδρέας Μπαλτάς, καθώς και η Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Σάμου.

Μάρτιος 2022

Η Νατάσα Μερτίκα κατέθεσε στα ΑΣΚΙ το προσωπικό της αρχείο, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων αρχείο αποκομμάτων ευρωπαϊκού τύπου από την κατάθεσή της στο Συμβούλιο της Ευρώπης για τα βασανιστήρια που υπέστη κατά τη διάρκεια της δικτατορίας της 21^ης Απριλίου.

Ο Σπύρος Σελιανίτης κατέθεσε στα ΑΣΚΙ συμπλήρωμα του προσωπικού του αρχείου με κείμενα του βιβλίου του, κείμενα θέσεων για την αγροτική οικονομία.

Βιβλία, αρχειακά τεκμήρια και άλλα έντυπα δώρισαν στα ΑΣΚΙ οι Σπύρος Κακουριώτης, Πέτρος Καραγιώργος, Κωστής Καρπόζηλος, Ελευθερία Κοψιδά, καθώς και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, οι Εκδόσεις Τόπος και το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου.

→Νέες προσκτήσεις: περισσότερα

Τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) αποχαιρετούν με βαθιά συγκίνηση τον Μίμη Δαρειώτη. Αποχαιρετούν τον νεαρό αγωνιστή του αντιδικτατορικού κινήματος, που βασανίστηκε όσο λίγοι και δεν διεκδίκησε ποτέ, στα χρόνια που ακολούθησαν, καμία αναγνώριση για τη δράση του. Αποχαιρετούν το στέλεχος της ανανεωτικής Αριστεράς, που αφιέρωσε τη ζωή του στα ιδανικά της και στην οργανωμένη δράση της, από την ΕΔΑ και το ΚΚΕ εσωτερικού στον ΣΥΡΙΖΑ. Αποχαιρετούν, τέλος, με οδύνη, τον δικό τους άνθρωπο, τον αγαπημένο τους φίλο. Αποχαιρετούν τον σταθερό συμπαραστάτη, τον σύντροφο, ο οποίος  στήριξε με όλη του την έγνοια και τις δυνάμεις τα Αρχεία, από την στιγμή της ίδρυσής τους ως σήμερα. Θα τον θυμόμαστε με την αγάπη και την τιμή που του πρέπει.

Βιογραφικό σημείωμα Δημήτρη (Μίμη) Δαρειώτη

Ο Δημήτρης (Μίμης) Δαρειώτης γεννήθηκε στις 27 Μαρτίου 1943 στο Χαρακοπιό Μεσσηνίας. Ο πατέρας του Αναστάσιος Δαρειώτης ήταν αγρότης και μέλος του ΕΑΜ την περίοδο της Κατοχής. Ο Μίμης πέρασε στο Φυσικομαθηματικό τμήμα του ΕΚΠΑ το 1962. Οργανώθηκε στην ΕΔΑ και στη συνέχεια στη Νεολαία Λαμπράκη από τα χρόνια 1962-1964.

Με την επιβολή της δικτατορίας επικηρύχθηκε και πέρασε στην παρανομία. Συνελήφθη τον Απρίλιο του 1968 και βασανίστηκε άγρια επί μήνες. Μόλις στις 21 Μαΐου ανακοινώθηκε η σύλληψη του, ενώ πια είχε μείνει ανάπηρος. Δικάστηκε από έκτακτο στρατοδικείο τον Φεβρουάριο του 1969 και καταδικάστηκε εις θάνατο, απόφαση που μετατράπηκε σε 16 χρόνια. Αποφυλακίστηκε τον Αύγουστο του 1973. Συνελήφθη εκ νέου, την ημέρα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Μπογιατίου μαζί με τον Μήτσο Παρτσαλίδη. Επί οκτώ ημέρες τους έκαναν εικονικές εκτελέσεις. Ξαναπέρασε στην παρανομία για τρεις μήνες. Τον Φεβρουάριο του 1974 συνελήφθη εκ νέου για μερικές μέρες και στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος.

Κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ Εσωτερικού. Στη συνέχεια υπήρξε μέλος, διαδοχικά της Κεντρικής Επιτροπής της ΕΑΡ, του Συνασπισμού και του ΣΥΡΙΖΑ.