Η Κριτική (1959-1961) υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα μεταπολεμικά πολιτιστικά περιοδικά. Με εκδότη τον ποιητή και κριτικό Μανόλη Αναγνωστάκη, το περιοδικό που εκδιδόταν στη Θεσσαλονίκη διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση των ανανεωτικών ιδεών και των νεωτερικών αντιλήψεων για τη λογοτεχνία και τις τέχνες. Ανάμεσα στους συνεργάτες της βρίσκουμε τους Ν. Αναγνωστάκη, Μ. Λαμπρίδη, Γ. Δάλλα, Ε. Βακαλό, Π. Θασίτη, Τ. Σινόπουλο, Π. Μουλλά, κ.ά. Ο κριτικός και δοκιμιακός λόγος του περιοδικού υπήρξε αποστασιοποιημένος από την επίσημη κομματική αντίληψη για τη λογοτεχνία, με έντονη αμφισβήτηση απέναντι στον σοσιαλιστικό ρεαλισμό, τον ζντανοφισμό και τη «στρατευμένη τέχνη». Στις σελίδες της, όπου κυριαρχεί ο λόγος των κριτικών και λογοτεχνών της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, αποτυπώθηκαν οι σημαντικότερες ιδεολογικές και αισθητικές αναζητήσεις των αρχών της δεκαετίας του ’60, κυρίως σε ό,τι αφορά τη σταδιακή εξοικείωση του αναγνωστικού κοινού με τα ρεύματα του καλλιτεχνικού μοντερνισμού αλλά και του δυτικού μαρξισμού. Εκτός από την κίνηση των ιδεών της νεοελληνικής μεταπολεμικής περιόδου, η Κριτική έδειξε ενδιαφέρον και για τη μετάφραση σημαντικών θεωρητικών κειμένων από τον ευρωπαϊκό χώρο (πχ. Ρολάν Μπαρτ, Γκέοργκ Λούκατς). Παρά τη σύντομη διάρκεια της παρουσίας της, και παράλληλα με την Επιθεώρηση Τέχνης, η συμβολή της Κριτικής στην πολιτισμική παρέμβαση της Αριστεράς υπήρξε αποφασιστική, καθώς στις σελίδες της αποτυπώθηκαν αναζητήσεις και προβληματισμοί, που υπερέβαιναν κατά πολύ την «περιφερειακή» προέλευσή της.

Για να περιηγηθείτε στα τεύχη του περιοδικού, πατήστε ΕΔΩ

Η Συνέχεια (1973) ήταν το σημαντικότερο περιοδικό λογοτεχνίας, κριτικής και ιδεών που κυκλοφόρησε την περίοδο της δικτατορίας. Το περιοδικό αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, συνέχεια της αντιδικτατορικής έκδοσης των Δεκαοχτώ Κειμένων (1970), των Νέων Κειμένων και των Νέων Κειμένων 2 (1971) από τις εκδόσεις Κέδρος της Νανάς Καλλιανέση. Εκδόθηκαν 8 τεύχη από τον Μάρτιο ως τον Οκτώβριο του 1973. Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου υπήρξαν, και σε αυτή την περίπτωση, καταλυτικά. Υπεύθυνοι έκδοσης ήταν οι κριτικοί και συγγραφείς Αλέξανδρος Κοτζιάς, Δ.Ν. Μαρωνίτης και Αλέξανδρος Αργυρίου. Με την κυκλοφορία του πρώτου τεύχους συνελήφθη ο ένας από τους τρεις εκδότες (Δ. Ν. Μαρωνίτης) και στη συνέχεια την ίδια τύχη είχαν και άλλοι στενοί συνεργάτες του περιοδικού (Π. Ζάννας, Δ. Τσάτσος, Γ. Πεσμαζόγλου, Α. Πεπονής). Το περιοδικό έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην κριτική της λογοτεχνίας, του κινηματογράφου, του θεάτρου αλλά και γενικότερα της πνευματικής και πολιτικής επικαιρότητας, ανοίγοντας συζητήσεις για τον ρόλο του πανεπιστημίου και των διανοουμένων. Πολύ σημαντική και ενδεικτική του πολυφωνικού χαρακτήρα της Συνέχειας ήταν η στήλη της «Πολυκριτικής». Στη Συνέχεια προδημοσιεύτηκε απόσπασμα από το Κιβώτιο του Άρη Αλεξάνδρου, μεταφράστηκε ο Μπόρχες στα ελληνικά από τον Γ.Π. Σαββίδη και ο Μάρκες από τον Βαλτινό. Η σημασία του περιοδικού συνίσταται στο ότι κατόρθωσε, συνεχίζοντας τη διανοητική γραμμή των Δεκαοχτώ Κειμένων, να συσπειρώσει γύρω της ανθρώπους από όλο το δημοκρατικό πολιτικό φάσμα με κοινό στοιχείο την αντιδιδακτορικό αγώνα και την πίστη στον κοινοβουλευτισμό. Η Συνέχεια λειτούργησε ως εργαστήρι ιδεών αλλά και ως πρόδρομος για τις ευρύτερες πολιτισμικές διεργασίες της Μεταπολίτευσης.

Για να περιηγηθείτε στα τεύχη του περιοδικού, πατήστε ΕΔΩ