15.00 - 16.00 Στο Κόκκινο 105,5 

Ανάμεσα στο μιλλέτ και στο έθνος: οι Ρωμιοί της Κωνσταντινούπολης από τον 19ο στον 20ό αιώνα

Συζητούν ο Δημήτρης Καμούζης και ο Χρήστος Τριανταφύλλου

Πώς αντιδρά μια κοινότητα όταν εμπλέκεται στη δίνη των εθνικισμών μιας ολόκληρης γεωγραφικής περιοχής; Ο Χρήστος Τριανταφύλλου συζητά με τον  ερευνητή του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών Δημήτρη Καμούζη για την ελληνική εκδοχή αυτού του ερωτήματος, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη. Εθνικισμός των ελίτ και μειονοτικές πολιτικές (1918-1930)» (Εκδόσεις Εστία). Υπερβαίνοντας την οπτική ότι οι ελληνικές κοινότητες ήταν παθητικοί δέκτες των εξελίξεων και απλώς περίμεναν την ένωση με την Ελλάδα, ο συγγραφέας ξεκινά από τα μέσα του 19ου αιώνα και εξετάζει την κοινότητα των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης, για να φτάσει έως το Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο του 1930. Μέσω αυτής της εξωελλαδικής οπτικής, φωτίζονται από διαφορετικές γωνίες μεγάλα γεγονότα όπως το Κίνημα των Νεότουρκών, ο Εθνικός Διχασμός και η Μικρασιατική Καταστροφή και σχετικοποιούνται νομοτέλειες και στερεότυπα. Με αυτή την οπτική αναδεικνύονται εξελίξεις που εμπλουτίζουν την ιστορική γνώση για το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, όπως οι αντιθέσεις των ελίτ εντός της κοινότητας της Κωνσταντινούπολης, η συστράτευση της ηγεσίας της με τον βενιζελισμό και, μετά το 1923, ο εγκλωβισμός της κοινότητας ανάμεσα στους αντίπαλους εθνικισμούς του ελληνικού και του τουρκικού κράτους.

→ Αρχείο παλαιότερων εκπομπών

Η  Ιστορία στο Κόκκινο: Μια εκπομπή για το παρελθόν

σε συνεργασία με τα Αρχεία Κοινωνικής Ιστορίας

Μουσική επιμέλεια: Νίκος Θεοδωρόπουλος

Ηχητική επιμέλεια: Νίκος Μπετσιμέας

Οργάνωση παραγωγής: Ιωάννα Βόγλη

Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2024

Η Άννα Καρυώτη-Εμμανουήλ κατέθεσε στα ΑΣΚΙ ψηφιακά αντίγραφα φωτογραφιών του πατέρα της Αντώνη Εμμανουήλ από τη Μακρόνησο και τη Γυάρο (1951-1952).

Η Έμμυ Παπαβασιλείου κατέθεσε στα ΑΣΚΙ κατάλοιπα του προσωπικού αρχείου της Ελευθερίας Σταυριδάκη.

Ο Γιώργος Βλοντάκης κατέθεσε στα ΑΣΚΙ περιοδικές εκδόσεις και οικολογικά έντυπα της Μεταπολίτευσης.

Βιβλία, αρχειακά τεκμήρια και άλλα έντυπα δώρισαν στα ΑΣΚΙ οι Κώστας Αγγελάκος, Μανόλης Αναστασιάδης, Στρατής Μπουρνάζος, Γιώργος Πανούσης, Στέλλα Περγαλίδου, Νίκος Χατζηνικολάου, καθώς και το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας και η Πολιτιστική Εταιρεία Νάουσας.

Νέες προσκτήσεις 2023-2024

Νέες προσκτήσεις 2017-2022

Νέες προσκτήσεις 2011-2016

Με μεγάλη λύπη τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας πληροφορήθηκαν σήμερα τον αιφνίδιο χαμό μίας σπουδαίας μορφής του αντιδικτατορικού αγώνα, της Νατάσας Μερτίκα, σε ηλικία 81 ετών.

Η Νατάσα Μερτίκα γεννήθηκε το 1943 στο Άνω Λουτρό Κορινθίας, όπου και μεγάλωσε. Υπήρξε μέλος της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Τον Σεπτέμβριο του 1967 συνελήφθη για την αντιδικτατορική της δράση. Βασανίστηκε απάνθρωπα στη Μπουμπουλίνας ενώ ήταν έγκυος, με αποτέλεσμα να αποβάλλει και να μην μπορέσει ποτέ ξανά να κάνει παιδιά. Το 1969 διέφυγε από την Ελλάδα με τη βοήθεια της Αμαλίας Φλέμινγκ. Έφτασε στο Παρίσι και στη συνέχεια στο Στρασβούργο. Υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μάρτυρες στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Ήταν η δική της κατάθεση, μαζί με εκείνη της Κίττυς Αρσένη, του Περικλή Κοροβέση και κάποιων άλλων ακόμη που έκαναν γνωστά στην Ευρώπη τα βασανιστήρια της χούντας.

Από το 1969 έως το 1972 έζησε στη Σουηδία συνεχίζοντας τον αγώνα εναντίον του καθεστώτος. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1972. Τις ημέρες του Πολυτεχνείου μετέδιδε μέσω τηλεφώνου στις επιτροπές αλληλεγγύης της Στοκχόλμης τα γεγονότα. Μετά τη χούντα δραστηριοποιήθηκε στην τοπική αυτοδιοίκηση του νομού Κορινθίας με το ΚΚΕ Εσωτερικού. Άνθρωπος ανιδιοτελής, όμορφος και δυναμικός, η Νατάσα Μερτίκα άφησε ανεξίτηλο το στίγμα της στον αγώνα για τα δημοκρατικά ιδεώδη.

Πριν από περίπου δυόμισι χρόνια τα ΑΣΚΙ είχαν τη μεγάλη τιμή να την γνωρίσουν, όταν αποφάσισε να μας παραχωρήσει το αρχείο της. Περίπου πριν ένα χρόνο μας έδωσε μία συγκλονιστική συνέντευξη για τη ζωή της, κυρίως κατά τη διάρκεια της δικτατορίας.

Τα ΑΣΚΙ την αποχαιρετούν με οδύνη και συγκίνηση.

Τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) αποχαιρετούν με θλίψη την Άντεια Φραντζή, την έξοχη νεοελληνίστρια, την εμπνευσμένη δασκάλα, την ευαίσθητη ποιήτρια. Αποχαιρετούν τη φίλη των ΑΣΚΙ, η οποία συμπαραστάθηκε στο έργο τους από την αρχή της διαδρομής, ενώ με τον Χρήστο Παπουτσάκη εμπλούτισαν ουσιαστικά τις συλλογές τους με πολύτιμα αρχειακά τεκμήρια συνδεδεμένα με την έκδοση του εμβληματικού μεταπολιτευτικού περιοδικού Αντί. Θα την θυμόμαστε με την αγάπη και τον σεβασμό που της άξιζε.